Het is zeker een feit dat op franchising in het begin veel kritiek was. Er is zelfs een tijd geweest waarin men franchising wilde verbieden.

De tegenspraak zit echter al in de uitspraak zelf: in het begin.

Franchising zoals wij het kennen bestaat al sinds het begin van de 20e eeuw. Met name na de Tweede Wereldoorlog werden in Europa veel franchise-ondernemingen opgericht. Hoewel er veel kritiek op is geweest, is het inmiddels een volledig uitgewerkt en geaccepteerd concept. Successen binnen de verkoopbranche zijn dan ook legio: denk aan McDonalds, Bruna, Hema, Shell, enzovoorts.

We kunnen stellen dat MLM ongeveer even lang bestaat als franchising. Terwijl de kritiek op franchising tegenwoordig nihil is, is de kritiek op MLM springlevend. Je zou toch denken dat na ruim 50 jaar het idee wel uitgewerkt en geaccepteerd zou moeten zijn. Dit is echter totaal niet het geval. Rechtszaken tegen MLM ondernemingen en kritieken van wetenschappers en anderszins geinteresseerden komen nog veelvuldig voor. Deze kritieken zijn niet op te lossen omdat het concept MLM eenmaal zo is, dat het als vanzelf kritiek oproept. Er zal daarom nooit een einde aan komen.

Uiteraard is het waar dat ook traditionele ondernemingen aangeklaagd worden. In het kader van MLM worden echter appels met peren vergeleken. Ahold werd niet aangeklaagd omdat zij op een illegale of piramide-achtige manier wasmiddelen aanbood, maar omdat er zich boekhoudschandalen hadden voorgedaan. Niet het concept zelf werd onder de loep genomen, maar praktijken die als zodanig niets met de uiteindelijke bedrijfsvoering (de verkoop zelf) te maken hebben (boekhouding).

De rechtszaken tegen MLM ondernemingen, zoals Amway en Euphony, werden echter opgestart op basis van (wat) de kernactiviteit (zou moeten zijn), het concept: de manier van verkopen zelf.

In het geval van Amway zijn hierbij regels opgesteld waaraan voldaan moet zijn om Amway niet als een illegale piramide te bestempelen: 70% van de verkopen moeten aan derden zijn. Euphony kreeg van de Belgische rechter een boete opgelegd en moest wijzigingen in de bedrijfsvoering aanbrengen.

Kritische vragen:

• Als er na ruim 50 jaar nog zoveel kritiek op is, zegt dit dan iets over het concept MLM zelf?
• Als er nu nog steeds rechtszaken tegen het concept MLM worden gestart, betekent dit dan dat het concept wellicht niet in orde is?